SINAVLARIN GÖLGESÄ°NDE EĞİTÄ°M SÄ°STEMÄ°

TED'den 'Sınavların Gölgesinde EÄŸitim Sistemi' raporu

Türk EÄŸitim DerneÄŸi'nin hazırladığı 'Sınavların Gölgesinde EÄŸitim Sistemi' raporu okuldaki sıkıntının röntgenini çekerken düze çıkış için de öneriler getirdi. Raporda “EÄŸitim, sınavların gerektirdiÄŸi ÅŸekilde ezbere deÄŸil, çağın gerektirdiÄŸi becerilere göre olmalı. Ders iÅŸleyiÅŸ biçimleri anlamlı bir öÄŸretme-öÄŸrenme yaklaşımı çerçevesinde tasarlanmalı, ezbere dayalı içerik yerine erken yaÅŸlardan itibaren çocuklara yaÅŸam becerilerinin kazandırılması önceliklendirilmelidir” denildi.

Türk EÄŸitim DerneÄŸi'nin (TED) düÅŸünce kuruluÅŸu TEDMEM, sınav odaklı eÄŸitim sisteminin olumsuz etkilerini deÄŸerlendirdiÄŸi 'Sınavların Gölgesinde EÄŸitim Sistemi' baÅŸlıklı raporunu açıkladı.

Raporda, okulda verilen eÄŸitim kıymetlendirilmemesi, eÄŸitim öÄŸretim süreçlerinin test odaklı, ezber odaklı olması gibi eÄŸitimin birçok sıkıntısına dair çözüm önerileri yer aldı. Raporda yer alan tespit ve öneriler ÅŸöyle:

'TEST ODAKLI EĞİTİM BİTMELİ'

Ezberi, müfredatı, bütçeyi konuÅŸan Türk eÄŸitim sisteminin, çözemediÄŸi temel sorun sınavlar. Okulda verilen eÄŸitim kıymetlendirilmelidir. EÄŸitim öÄŸretim süreçleri test odaklı olmaktan çıkarılmalı, yaÅŸam becerilerini geliÅŸtirmeye odaklı olarak güçlendirilmelidir. Okul dışındaki özel ders, kurs ve test odaklı basılı kaynaklara bağımlılık ortadan kaldırılmalıdır. Yapılacak düzenlemeler bütünsel, sürdürülebilir, tutarlı ve uzun vadeli olmalı.

'SINAV ODAKLI YAPI KALDIRILMALI'

Okulda verilen eÄŸitim sınavların gerektirdiÄŸi ÅŸekilde ezbere deÄŸil, çağın gerektirdiÄŸi becerilere odaklanmalıdır. ÖÄŸretim programları ve ders iÅŸleyiÅŸ biçimleri anlamlı bir öÄŸretme-öÄŸrenme yaklaşımı çerçevesinde tasarlanmalı, ezbere dayalı içeriÄŸin aktarılması yerine erken yaÅŸlardan itibaren çocuklara yaÅŸam becerilerinin kazandırılması önceliklendirilmelidir. ÖÄŸretmenler de eleÅŸtirel düÅŸünme, sorgulama ve problem çözme gibi üst düzey düÅŸünme becerilerini kazandırmada yetkin hale getirilmelidir.

ÖÄŸrenci baÅŸarısında ebeveynin sosyoekonomik koÅŸullarının belirleyici olduÄŸu, rekabetçi ve sınav odaklı kademeler arası geçiÅŸ sisteminin deÄŸiÅŸtirilmesi için adımları belirlenmiÅŸ, kapsamlı ve objektif bir ÅŸekilde analiz edilmiÅŸ eÄŸitim politikaları hazırlanmalıdır. Her eÄŸitim kademesi sonunda elde edilmesi beklenen temel yeterliklerin belirlenmesinin yanı sıra öÄŸrencilerin bunlara sahip olma durumunun da deÄŸerlendirildiÄŸi ulusal izleme ve deÄŸerlendirme çalışmaları gerçekleÅŸtirilmelidir.

'LÄ°SE KADEMESÄ° GÖZDEN GEÇÄ°RÄ°LMELÄ°'

OrtaöÄŸretime geçiÅŸte sınav sistemini deÄŸiÅŸtirerek ortaöÄŸretimdeki sorunların çözüleceÄŸi varsayımından vazgeçilmelidir. Lise diploması sahibi olmak hayata etkin katılım için yeniden yeterli ve anlamlı hale getirilmelidir. Farklı okul türlerinin varlığı ve iÅŸlevinden bağımsız olarak; her öÄŸrencinin temel yeterlikleri ve ortak becerileri kazanacağı kapsayıcı bir öÄŸretim programı ve bunun üzerine ilgi, yetenek ve potansiyelleri farklılaÅŸan öÄŸrenciler için ileri düzey dersler gibi çeÅŸitlendirmeler ve zenginleÅŸtirmeler saÄŸlanmalıdır.

Üniversite kapılarında gerçekçi olmayan yığılmaların önlenmesi için yükseköÄŸretime devam etmek istemeyen ve liseden sonra istihdama katılmak isteyen öÄŸrencilere 11. sınıfın sonunda ‘standart lise diploması’ verilmelidir. Bu öÄŸrencilerin not ortalamalarına göre sınavsız biçimde meslek yüksekokullarına, ön lisans programlarına ve açıköÄŸretim programlarına geçiÅŸ yapabilmelerine imkan tanınmalıdır. 12. sınıf üniversiteye hazırlık yılı olarak yapılandırılmalıdır. 12. sınıfın sonunda öÄŸrencilere ‘ileri lise diploması’ verilmelidir.

'ÜNÄ°VERSÄ°TE Ä°ÇÄ°N YETERLÄ° KOÅžUL OLMALI'

YükseköÄŸretime geçiÅŸte yükseköÄŸretim programları için önkoÅŸul niteliÄŸinde olan hazır bulunuÅŸluk ve yeterlik düzeyleri belirlenmeli veya programların niteliÄŸine göre belirli düzeylerdeki belirli dersleri/ kredileri tamamlama benzeri iliÅŸkilendirmeler yapılmalıdır. Bu dönüÅŸüm yapılmadığı sürece, lise türleri veya liseler içinde program türleri her ne olursa olsun, eÄŸitim öÄŸretim süreçleri ve uygulamaları sınav odaklı olacaktır.

ÖrneÄŸin; ileri düzeyde matematik ve fizik okumayan veya bu derslerde belirli bir baÅŸarı gösteremeyen bir öÄŸrenci hala mühendislik okuma beklentisine sahip olabilmektedir. Burada temel sorun sistemin hazırbulunuÅŸluk ve yeterlik temelli deÄŸil sıralama temelli olmasıdır. Bu nedenle sistemin bütünlük içinde hazırbulunuÅŸluk ve yeterlik önkoÅŸullarına dayalı olarak bir sıralama yapmaya doÄŸru evrilmesi gerekmektedir.

'ÜNÄ°VERSÄ°TELERÄ°N NÄ°TELİĞİ ÖN PLANDA OLMALI'

YükseköÄŸretim kurumlarının sayısı, bu kurumlardaki bölümler ve öÄŸrenci kontenjanları bölgesel/ kentsel ihtiyaçlar ve iÅŸgücü arz-talep dengesi gözetilerek planlanmalıdır. Bu planlamada “geleceÄŸin iÅŸleri” göz önünde bulundurulmalı, iÅŸgücü piyasasının gelecekteki ihtiyaçlarını öngörecek analizlere yer verilmelidir. Üniversitelerin sayısal artışından ziyade mesleki bilgi ve beceriler ile çağın gerektirdiÄŸi becerileri kazandıracak bir öÄŸretim yapısına kavuÅŸturulması yönündeki politikalara öncelik verilmelidir.

'MESLEKÄ° EĞİTÄ°M MERKEZLERÄ°NÄ°N ÖNCELİĞİ Ä°Åž OLMALI'

YükseköÄŸretime devam etmek istemeyen ve liseden sonra istihdama katılmak isteyen meslek lisesi öÄŸrencilerine 11. sınıfın sonunda diploma verilmelidir. Bu öÄŸrencilerin not ortalamalarına göre sınavsız biçimde meslek yüksekokullarına geçiÅŸ yapabilmelerine imkan tanınmalıdır. YükseköÄŸretime geçiÅŸ yapmak isteyen meslek lisesi öÄŸrencileri için 12. sınıf, yükseköÄŸretime hazırlık yılı olarak yapılandırılmalıdır.

Mesleki eÄŸitim merkezlerindeki eÄŸitimlerin süresi, alanın özelliklerine göre 2-3 yıl olmalıdır. Mesleki eÄŸitim merkezlerinin önceliÄŸi, diploma kazandırmak deÄŸil, meslek edindirmek ve iÅŸ sahibi yapmak olmalıdır. Kendi alanında istihdam edilen mesleki eÄŸitim mezunları için taban maaÅŸ, asgari ücretin en az 1,5 katı olacak ÅŸekilde belirlenmelidir. Ödenecek ücretin, asgari ücretin üstünde kalan kısmına 2 yıl süre ile devlet katkısı sunulmalıdır.

'MESLEKÄ° VE TEKNÄ°K EĞİTÄ°MDE ÖZEL SEKTÖRÜN PAYI ARTIRILMALIDIR'

Mesleki ve teknik eÄŸitimde özel sektörün payı artırılmalıdır. Özel mesleki ve teknik Anadolu liselerinde öÄŸrenci başına verilen eÄŸitim öÄŸretim desteÄŸi, resmi okullarda öÄŸrenim gören bir öÄŸrencinin okul türüne göre devlete maliyetinin 3 katına kadar çıkarılmalıdır. Ancak verilen teÅŸviklerin devamlılığı ve miktarı (teÅŸvik katsayısı), çeÅŸitli performans kriterleri çerçevesinde yapılan deÄŸerlendirmelere dayalı olmalıdır.

ÖrneÄŸin; bu okullardan mezun olanların istihdama geçiÅŸ oranları, aynı iÅŸletmede istihdama geçiÅŸ oranları ve mezun oldukları alandaki istihdam oranları incelenmelidir. Bu deÄŸerlendirmeler son 3 yıllık süre için geriye dönük olarak yapılmalıdır. OSB’lerdeki iÅŸletmelerin kendi bünyelerinde, kendi elemanlarını yetiÅŸtirebilecekleri mesleki eÄŸitim merkezleri kurmaları desteklenmelidir. Bu kapsamda kurulan merkezlere altyapı olanakları ve personel baÄŸlamında sunulacak destekler karşılığında istihdam garantisi talep edilmelidir.”

KAYNAK: Anka Haber Ajansı

 

---