BÄ°R AÄ°LE TERAPÄ°STÄ°NDEN 10 DEÄžERLÄ° ÖNERÄ°
BaÅŸucumda her an ebeveynlikle ilgili kitaplar durur, eposta kutum ebeveynlik üzerine teoriler ve yaklaşımlarla doludur.
Kariyerimi çocuk geliÅŸimi üzerine yaptım ve karşılaÅŸtığım pek çok ebeveynin kendilerini benzer durumlarda bulduÄŸunu görüyorum. Çocuklarımızı iyi yetiÅŸtirmeye dair her köÅŸe başında karşımıza çıkan bilgiler ve sürekli verilen mesajlarla kuÅŸatılmışken kendinden emin ve ne yaptığını bilen ebeveynler olmak epey zor gibi görünebilir.
12 yıllık aile terapistliÄŸi deneyimimde, pek çok iyi niyetli ebeveynin yanlışlıkla, çocuklarının ya da ailelerinin duygusal ya da geliÅŸimsel ihtiyaçlarını karşılamayan stratejiler uyguladığını gördüm. Bunun yanı sıra gittikçe çok daha fazla sayıda ebeveynin çocuklarını yetiÅŸtirme konusunda yeni ve daha saÄŸlıklı yollar bulduÄŸuna da tanık oldum.
Zaman içinde ve tecrübeyle elde edilen bu öngörü ve anlayışlar, çocukların saÄŸlıklı geliÅŸimine en fazla katkıda bulunan ebeveynlik tarzını iÅŸaret eden beyin ve davranış araÅŸtırmalarının sonuçlarıyla örtüÅŸüyor.
- Çocukların çocuk gibi davranacağını bilin.
Ebeveynler çoÄŸu zaman çocukların hata yaparak ya da çocukça davranarak öÄŸrendiklerini unutuyor. Çocukları doÄŸru yola sokmak istiyoruz ama hemen yılgınlığa ve sabırsızlığa kapılıyor, onların mızmızlanmalarına ve “küstahça” konuÅŸmalarına sinirleniyoruz. Oysa çocuklar böyle iletiÅŸim kuruyorlar. Beynin akıl yürütme, mantık ve dürtü kontrolüyle ilgili kısmı yirmili yaÅŸlara kadar tam olarak geliÅŸmez. Olgun olmayan davranışlar, olgunlaÅŸmamış beyne sahip olgunluk öncesi tüm insanlar için normaldir. Bu bilimsel gerçek, çocuklarımız bir zorlukla mücadele ederlerken onlara yol gösterebilmek için sabırlı ve destekleyici olmamızı saÄŸlar.
2 . Sınırları saygıyla koyun, eleştirerek değil.
Çocuklarımız dünyayla ilgili her ÅŸeyi gerçekten bizden öÄŸrendikleri için pek çok durumda sınırlarının çizilmesine ihtiyaç duyarlar. Bulundukları ortamda sınırları belli olmazsa çocuklar kendilerini gergin ve kontrolden çıkmış hissederler.
Sınırlar eleÅŸtirerek ya da utandırarak belirtilebileceÄŸi gibi kararlı ama saygılı bir ÅŸekilde de anlatılabilir. Ä°ÅŸyerinde sizinle nasıl konuÅŸulması hoÅŸunuza gider, bunu düÅŸünün ve buna göre hareket edin.
- Gelişim aşamalarının farkında olun.
Ne oldu da o uslu çocuÄŸunuz, kreÅŸe bırakırken yeri göÄŸü çığlıklarıyla inleten bir canavara dönüÅŸtü, merak ediyorsunuz öyle deÄŸil mi? Aslında, hoÅŸ geldin ayrılık anksiyetesi!
Çocukların yetiÅŸkin olana kadar geçirdikleri çok normal ve çok saÄŸlıklı yüzlerce aÅŸama vardır. Bunların farkında olmak, çocukların anlaşılmaz davranışlarını bir yere oturtarak onlara isabetli ve destekleyici bir ÅŸekilde davranmanızı saÄŸlar.
- ÇocuÄŸunuzun huyunu ve kiÅŸiliÄŸini bilin.
ÇocuÄŸumuzun kendine özgü kiÅŸilik özellikleriyle uyumlu olursak, ne zaman desteÄŸe ihtiyaç duyduklarını ya da ne zaman ve nerede zorlandıklarını daha iyi anlayabiliriz.
ÇocuÄŸunuzu nelerin memnun ettiÄŸini bilirseniz bazı kritik alanlarda daha rahat hareket edersiniz. ÖrneÄŸin ev ödevini yapması için en iyi ortamı düzenlemek ya da kızınızın yaz kampından gecenin bir yarısı dönmek istediÄŸini anlamak gibi.
- ÇocuÄŸunuza yapılandırılmamış oyunlar için bolca zaman verin.
Oyun terapisi üzerine çalışmadılarsa pek çok ebeveyn oyunun gücünü tam olarak anlayamıyor ve takdir edemiyor.
Çocuklar her ÅŸeyi oyun oynayarak öÄŸrenir, geliÅŸtirir. Bu, her gün onlara yapılandırılmamış ve onların kontrolünde, dünyanın oyunla keÅŸfedileceÄŸi zaman dilimleri vermek anlamına gelir.
- Ne zaman konuşacağınızı, ne zaman dinleyeceğinizi bilin.
Ä°zin verdiÄŸimizde çocuklar problem çözmeyi çok iyi öÄŸrenirler. Onların hayatta hep baÅŸarılı olmalarını istediÄŸimiz için hemen atlayıp, nasihatler eÅŸliÄŸinde onların yerine hemen çözüm üretmemek çok zor görünüyor.
Ebeveynler biraz daha fazla dillerini tutup bekleyebilseler, çocuklarının kendi çözümlerini ne kadar çok üretebildiklerini görüp ÅŸaşırırlar. Ä°nsanın sözlerinin dinlenmesinin çok güçlü bir terapi etkisi vardır, bu ÅŸekilde düÅŸüncelerimizi toparlayıp bir çözüme ulaÅŸabiliriz.
Çocukların da sözlerinin dinlenmesine ve anlaşıldıklarını hissetmeye ihtiyacı var. Tıpkı bizler gibi.
- ÇocuÄŸunuzun dışında da bir kimliÄŸiniz olsun.
Pek çoÄŸumuz çocuklarımızın dünyamız olduÄŸunu sık sık söyleriz ve bu konuda samimiyizdir. Ancak günlük hayatta ebeveynlerin daha fazlasına ihtiyacı var. ArkadaÅŸlıklarımızı sürdürmemiz, bizi birey yapan tutkularımız ve hobilerimizle ilgilenmemiz gerekir.
Korumacı duygularımız bize çocuklarımızın bizsiz, bizlerin de onlarsız yapamayacağımızı söylerken bunu yapmak zor olabilir. Ama saÄŸlıklı davranabilmek ve bütün duygusal ihtiyaçlarımızı çocuklarımızın sırtına yüklememek için bunu yapmak zorundayız, yapabiliriz.
- Ayinesi iştir kişinin, lafa bakılmaz.
ÇocuÄŸunuz için en önemli öÄŸretmen, onunla nasıl bir iliÅŸki kurup nasıl yaÅŸadığınızdır. Çocuklar inanılmaz derecede gözlemcidir ve sezgileri düÅŸündüÄŸümüzden daha geliÅŸkindir. Sürekli izlerler.
Bu ebeveynler için biraz rahatsız edici olabilir ama eÄŸer çocuklarımızın bütün davranışlarımızı izlediklerini hep aklımızda tutarsak bu bizi de daha iyi insanlar yapacaktır.
- BaÄŸ kurmak, eÄŸlenmek ve yaratıcılık, olumlu davranışlar ve iÅŸbirlikçi bir tavır oluÅŸturmanın en iyi yollarıdır.
Korku ve kontrol, çocuklar üzerinde uzun vadede etkili deÄŸildir. Kısa vadede etkiliymiÅŸ gibi görünmelerine raÄŸmen bunlar çocuklarımıza ne güçlü bir ahlaki pusula ne de problem çözme becerileri kazandırır.
EÄŸer çocuÄŸunuz sizinle iliÅŸkilerinde birey olarak deÄŸer gördüÄŸünü hissederse, o da baÅŸkalarına deÄŸer vermeyi öÄŸrenecek ve doÄŸru seçimler yapacak kadar kendine güvenecektir.
- Hedefiniz bir çocuÄŸun yüreÄŸini ÅŸekillendirmek olmalı, sadece davranışlarını deÄŸil.
EbeveynliÄŸin sadece uysal ve uslu çocuklar yetiÅŸtirmeyi amaçladığı izlenimine sahibiz. Bunlar pek çok anne babanın istediÄŸi özellikler olmakla birlikte aslında bir insanın mutlu ve saÄŸlıklı olmasına katkıda bulunan esas özellikler deÄŸildir.
Çocuklarımızın kendi düÅŸüncelerinin ve duygularının önemini anlamalarına yardım etmemiz onlara zorluklarla baÅŸa çıkma ve baÅŸkalarıyla iliÅŸki kurma konusuna beceriler kazandıracaktır. Bu becerilerse onları hayatları boyunca koruyacak, onlara yol gösterecektir.
Ebeveynlik alışkanlıklarımızı ve tarzımızı deÄŸiÅŸtirmek kesinlikle kolay deÄŸil ama eÄŸer gerçekten çocuklarımızın faydasına olacaksa buna her zaman deÄŸer.
Kaynak:
http://www.egitimpedia.com/bir-aile-terapistinden-10-degerli-oneri/
http://www.parent.co/10-insights-of-remarkable-parents-from-a-family-therapist/