Bize Neden İyi Davranıyorsun?

Tuhaf Bir Anı

“BİZE NEDEN İYİ DAVRANIYORSUN?”

Kendimle ilgili bir yargıda bulunmayı pek sevmesem de genellikle kolay kızmayan, sabırlı biri olarak bilinirim. Arkamdan; “onun sinirleri alınmış” dendiğini de çok duydum. Öyle midir bilemem ama hayatı, olayları sakin karşılamaya çalıştığım söylenebilir. Yine de böyle birinin, yeri geldiğinde bazen öfkelenme hakkı yok mudur? Vardır tabi...

Burdurlu’nun biri, çok kızdığı bir adamın üzerine yürümüş, kendisini tutanlara;

“Yahu, dutmeyin beni”, demiş “Ben ona ne yapeceğimi bilirim.”

Yatışınca; “Ne yapacaktın?” diye sormuşlar:

“Hiç utenmeyon mu, diyecektim”, demiş.

Bizim öfkelenmemiz de öyledir belki.

***

Bu söylenceyi, sözü bir yere getirmek için ekledim.

Devlet hizmetindeyken büyük bir ilimizde eğitim uzmanı olarak çalışırken çalıştığım kuruma, sonradan bakanlık onayıyla müdür olarak atanmıştım.

Benden önceki daire müdürümüz çok sevimli bir insandı ama biraz katı tutumları olan biriydi. O ayrıldığında dairedeki bütün çalışanlar; eğitimciler, öğretmenler, eğitim uzmanları müdür olmak üzere beni seçtiler. Onların önerisi sonunda; adeta atanmayla değil, seçimle müdür olmuştum. Hatta göreve başladığım gün; ilk toplantıda bir espri de yaptığımı hatırlıyorum. Önceki müdürümüzün birazcık despotik yönetim tarzını hatırlatarak şaka yollu:

"Arkadaşlar, bugünden itibaren dairemizde cumhuriyet ilan edilmiştir.” dediğimde hep birlikte gülüşmüştük. Çünkü dairedeki tek adam rejimi sona ermişti.

***

Müdürlüğe atanalı birkaç ay geçmişti. Bir gün bir sarı zarfla daireye bir atama yazısı geldi. Büyük bir yüksek öğretim kurumunun başındayken Atatürk resimlerini indirttiği ve yanında çalışanlara, kendisi gibi düşünmeyenlere kötü davrandığı gibi gerekçelerle görev yerinin değiştirildiğini öğrendim.

Göreve başladığında dairede ona bağımsız bir oda verdim. “Geçmiş olsun” dilekleriyle birlikte çalışmaya başladık. Hiçbir sorun da yaşamadık.

Kurum müdürü olsam da sahada eğitim konularıyla ilgili saha çalışmalarına hep katılıyordum. Okullarda eğitim araştırmaları yaptım, Degiler hazırladım, ,itaplar çıkardım, okullardaki tarama ve test görevlerimi de yürütmeye devam ediyordum. Bir de devlette ya da öze sektörde çalıştığım her kurumda bütün çalışanların, eğitimcilerin, öğretmenlerin mutlu olmalarına  hep önem verdim. Bu nedenle olmalı, her zaman mutlu öğretmenlerle ve “mutlu çocuklarla” çalıştım. Bundan dolayı ben de hep mutlu bir öğretmen olarak yaşadım.

***

O günlerde bir sabah dairedeki odama, sözünü ettiğim arkadaş çıkageldi:

“Sizinle bir şey konuşmak istiyorum” dedi ve beni hala şaşırtan bir şey söyledi:

“Bir yıla yakındır birlikte çalışıyoruz; okuduğumuz gazeteler, kitaplar farklı. Belli ki siyasi görüşlerimiz de farklı. Ama siz bugüne kadar bana ve benim gibilere hep olumlu yaklaştınız. Hocam, siz bize neden böyle iyi davranıyorsunuz?”

Böyle bir söz beklemiyordum. Başımdan adeta kaynar sular dökülmüş gibi oldum. Başka nasıl davranabilirdim? Herkes işini yapacaktı; insanları yargılamadan oldukları gibi kabul ediyor, saygı duyuyordum. Aklıma bile gelmedi, başka nasıl davranabilirdim ki... Hepimiz üstümüze verilen görevlerei yapıyorduk.. Vicdan sahibi biiriydim, o kadar. 

Bulunduğumuz makamlarda adil olmak, insan olana insan gibi davranmak, kimseyi ayrıştırmamak çok mu zor? Neden bazılarımızın kafasında hep böyle bir ayrıştırma, dışlama, aşağılama düşüncesi var, hala anlamış değilim. Bir tarafı lanetlemenin kimseye de ülkeye de bir şey kazandırmadığını, tersine çok şey kaybettirdiğini hala öğrenemedik mi?

Yıllardır söylerim: Soğuk savaş döneminin saplantılarını, kutuplaşmalarını bir türlü atamadık. Bu ilkenin gelmiş geçmiş en donanımlı kuşakları, bu böl ve yönet felsefesiyle birbirlerine düşman edildi. Hala inanıyorum ki “global” dünya; eğitimli, kalkınmış, büyük ve “bütün” bir Türkiye istemiyor. Onun için fakirleşiyoruz, onun için eğitimimiz durmadan kötüye gidiyor ve onun için bölük pörçük ediliyoruz. Ve işin acı tarafı da şu: İnsanlarımızın büyük bir bölümü, bu sinsi planın hiç de farkında değil. Hepimiz durmadan ayrışma değirmenine su taşımakla meşgulüz.

Gelişmiş bir dünya ülkesi olma fırsatı varken, topal bir Ortadoğu ülkesi olmaktan bir türlü kurtulamayan bir ülkenin insanları olarak ortada kaldık... İçimize işlenen nefret kültürünü bir türlü atamadık. Bu nedenle iç dünyamıza kazınan bu yanlış algılardan dolayı, hepimizin bir ruhsal terapiden geçmemiz gerektiğine inanıyorum. Daha büyük felaketler yaşamamak adına buna çok ihtiyacımız var diye düşünyourm.

70’lerden beri bu ülkenin insanlarını birbirine vuruşturmak isteyen güç, demek ki hala üstümüzden elini çekmedi. Ama bu ülkenin insanlarının sağ duyusu her defasında bu kötü planı bozdu, yine bozmalıyız. Bu halk birbirine düşmek istemiyor.

***

Demem o ki işte kucaklayıcı olmayan, ayrıştırmacı, ötekileştirici bir  zihniyet her zaman var. O zaman da vardı.

Odamdaki ziyaretçinin o sözü karşısında donup kalmıştım. Çok da üzülmüştüm. İnanın bir süre bir şey diyemedim. Kolay öfkelenmeyen biri olsam da öfkelenmiştim. Yine de sakin kalarak, daha önce hiç düşünmediğim ama  o anda aklıma gelen ve hiç aklımdan çıkmayan şu sözleri söyledim:

“Hocam” dedim. “Bakın, yıllar sonra ben yine buralarda ya da bir okulda bir şekilde çalışmaya devam eden biri olarak kalırım. Ama siz öyle değilsiniz. Güçlü bağlantılarınız var, bir süre sonra ya bir büyük kurumda müdür, ya bir üniversitede sekreter, ya da bakanlıkta üst düzey bir makamda olacaksınız. İşte oralarda farklılıklara tahammül etmeyi öğrenmeniz için, kendiniz gibi düşünmeyenlere nasıl davranmamız gerektiği konusunda eğitilmeniz için böyle davranıyorum.”

***

Büyük laf etmişim. Söylediklerim çok hoş olmasa da rahatlamıştım. O da bir şey diyemedi. Kim bilir belki de yanlış yaptığını düşündü. Başka bir şey konuşmadan görüşmeyi bitirdik. Kafalarımız önyargılarla doldurulursa birbirimize nasıl güveneceğiz?

 Demek ki o masada onun otursa başka ması

Yıllar önce söylediğim gibi hiçbir yerde bir makam peşinde koşmadan, işte yine herkesin gözü önünde  yaşayıp gidiyoruz. Daima tırnaklarımızla yol alarak bir şeyler yapmaya devam ettik.

Ama  sonradan yanılmadığım ortaya çıktı. Muhatabım, bu konuşmadan birkaç ay sonra büyük bir yüksek okulun başına geçiverdi.

Ama benim bir kişye bakarak onu suçlama hakkım yok. Çünkü bu bir kişi meselesi değil ki, sisstem böyle. Dediğim gibi dönem değişir değişmez,  bu değerli arkadaşımızı yüksek makamlara getiren irade yine bildiğini okumuş. "Benim adamım" zihniyeti geri kalmış beyinlerimizin kontrol edilemeyen bir hastalığı işte. Zaten siyaset adamları hiçbir dönemde halkın kaderini değiştiremese de hazineye eli değenlerin hepsinin kaderleri değişmiş.

Yani Çetin Altan'ın dediği gibi "Osmanlıdan beri iktidar sahipleri hep devletten geçinmeye" devam etmiş. Liyakat ve kalite derdi olmadan "senin adamın, benim adamım" zihniyeti sürüp gelmiş. Bu nedenle bu ülkenin iyi yetişmiş değerli evlatları köşede bucakta harcanıp gitmiş. Yine bu nedenle  bir türlü modern dünya ile yarışacak gelişmiş bir ülke olamadık.

Son sözüm şu olsun:

Bu ülkeden ve bu ülkenin insanından asla umudunu kesmeyen biri olarak yne de liyakat sorununun çok önemli olduğunu düşünüyorum. Sadece şunun bunun adamı olmakla değerli olunmaz ki... Büyük Atatürk’ün gösterdiği “çağdaş uygarlığı” bu kafayla yakalamak asla mümkün değil. Adalet ve liyakatten uzaklaştıkça "çağdaş ugarlıktan" da uzaklaşıyoruz.