Bize Neden İyi Davranıyorsun?

Tuhaf Bir Anı

“BÄ°ZE NEDEN Ä°YÄ° DAVRANIYORSUN?”

Kendimle ilgili bir yargıda bulunmayı pek sevmesem de genellikle kolay kızmayan, sabırlı biri olarak bilinirim. Arkamdan; “onun sinirleri alınmış” dendiÄŸini de çok duydum. Öyle midir bilemem ama hayatı, olayları sakin karşılamaya çalıştığım söylenebilir. Yine de böyle birinin, yeri geldiÄŸinde bazen öfkelenme hakkı yok mudur? Vardır tabi...

Burdurlu’nun biri, çok kızdığı bir adamın üzerine yürümüÅŸ, kendisini tutanlara;

“Yahu, dutmeyin beni”, demiÅŸ “Ben ona ne yapeceÄŸimi bilirim.”

Yatışınca; “Ne yapacaktın?” diye sormuÅŸlar:

“Hiç utenmeyon mu, diyecektim”, demiÅŸ.

Bizim öfkelenmemiz de öyledir belki.

***

Bu söylenceyi, sözü bir yere getirmek için ekledim.

Devlet hizmetindeyken büyük bir ilimizde eÄŸitim uzmanı olarak çalışırken çalıştığım kuruma, sonradan bakanlık onayıyla müdür olarak atanmıştım.

Benden önceki daire müdürümüz çok sevimli bir insandı ama biraz katı tutumları olan biriydi. O ayrıldığında dairedeki bütün çalışanlar; eÄŸitimciler, öÄŸretmenler, eÄŸitim uzmanları müdür olmak üzere beni seçtiler. Onların önerisi sonunda; adeta atanmayla deÄŸil, seçimle müdür olmuÅŸtum. Hatta göreve baÅŸladığım gün; ilk toplantıda bir espri de yaptığımı hatırlıyorum. Önceki müdürümüzün birazcık despotik yönetim tarzını hatırlatarak ÅŸaka yollu:

"ArkadaÅŸlar, bugünden itibaren dairemizde cumhuriyet ilan edilmiÅŸtir.” dediÄŸimde hep birlikte gülüÅŸmüÅŸtük. Çünkü dairedeki tek adam rejimi sona ermiÅŸti.

***

MüdürlüÄŸe atanalı birkaç ay geçmiÅŸti. Bir gün bir sarı zarfla daireye bir atama yazısı geldi. Büyük bir yüksek öÄŸretim kurumunun başındayken Atatürk resimlerini indirttiÄŸi ve yanında çalışanlara, kendisi gibi düÅŸünmeyenlere kötü davrandığı gibi gerekçelerle görev yerinin deÄŸiÅŸtirildiÄŸini öÄŸrendim.

Göreve baÅŸladığında dairede ona bağımsız bir oda verdim. “GeçmiÅŸ olsun” dilekleriyle birlikte çalışmaya baÅŸladık. Hiçbir sorun da yaÅŸamadık.

Kurum müdürü olsam da sahada eÄŸitim konularıyla ilgili saha çalışmalarına hep katılıyordum. Okullarda eÄŸitim araÅŸtırmaları yaptım, Degiler hazırladım, ,itaplar çıkardım, okullardaki tarama ve test görevlerimi de yürütmeye devam ediyordum. Bir de devlette ya da öze sektörde çalıştığım her kurumda bütün çalışanların, eÄŸitimcilerin, öÄŸretmenlerin mutlu olmalarına  hep önem verdim. Bu nedenle olmalı, her zaman mutlu öÄŸretmenlerle ve “mutlu çocuklarla” çalıştım. Bundan dolayı ben de hep mutlu bir öÄŸretmen olarak yaÅŸadım.

***

O günlerde bir sabah dairedeki odama, sözünü ettiÄŸim arkadaÅŸ çıkageldi:

“Sizinle bir ÅŸey konuÅŸmak istiyorum” dedi ve beni hala ÅŸaşırtan bir ÅŸey söyledi:

“Bir yıla yakındır birlikte çalışıyoruz; okuduÄŸumuz gazeteler, kitaplar farklı. Belli ki siyasi görüÅŸlerimiz de farklı. Ama siz bugüne kadar bana ve benim gibilere hep olumlu yaklaÅŸtınız. Hocam, siz bize neden böyle iyi davranıyorsunuz?”

Böyle bir söz beklemiyordum. Başımdan adeta kaynar sular dökülmüÅŸ gibi oldum. BaÅŸka nasıl davranabilirdim? Herkes iÅŸini yapacaktı; insanları yargılamadan oldukları gibi kabul ediyor, saygı duyuyordum. Aklıma bile gelmedi, baÅŸka nasıl davranabilirdim ki... Hepimiz üstümüze verilen görevlerei yapıyorduk.. Vicdan sahibi biiriydim, o kadar. 

BulunduÄŸumuz makamlarda adil olmak, insan olana insan gibi davranmak, kimseyi ayrıştırmamak çok mu zor? Neden bazılarımızın kafasında hep böyle bir ayrıştırma, dışlama, aÅŸağılama düÅŸüncesi var, hala anlamış deÄŸilim. Bir tarafı lanetlemenin kimseye de ülkeye de bir ÅŸey kazandırmadığını, tersine çok ÅŸey kaybettirdiÄŸini hala öÄŸrenemedik mi?

Yıllardır söylerim: SoÄŸuk savaÅŸ döneminin saplantılarını, kutuplaÅŸmalarını bir türlü atamadık. Bu ilkenin gelmiÅŸ geçmiÅŸ en donanımlı kuÅŸakları, bu böl ve yönet felsefesiyle birbirlerine düÅŸman edildi. Hala inanıyorum ki “global” dünya; eÄŸitimli, kalkınmış, büyük ve “bütün” bir Türkiye istemiyor. Onun için fakirleÅŸiyoruz, onun için eÄŸitimimiz durmadan kötüye gidiyor ve onun için bölük pörçük ediliyoruz. Ve iÅŸin acı tarafı da ÅŸu: Ä°nsanlarımızın büyük bir bölümü, bu sinsi planın hiç de farkında deÄŸil. Hepimiz durmadan ayrışma deÄŸirmenine su taşımakla meÅŸgulüz.

GeliÅŸmiÅŸ bir dünya ülkesi olma fırsatı varken, topal bir OrtadoÄŸu ülkesi olmaktan bir türlü kurtulamayan bir ülkenin insanları olarak ortada kaldık... Ä°çimize iÅŸlenen nefret kültürünü bir türlü atamadık. Bu nedenle iç dünyamıza kazınan bu yanlış algılardan dolayı, hepimizin bir ruhsal terapiden geçmemiz gerektiÄŸine inanıyorum. Daha büyük felaketler yaÅŸamamak adına buna çok ihtiyacımız var diye düÅŸünyourm.

70’lerden beri bu ülkenin insanlarını birbirine vuruÅŸturmak isteyen güç, demek ki hala üstümüzden elini çekmedi. Ama bu ülkenin insanlarının saÄŸ duyusu her defasında bu kötü planı bozdu, yine bozmalıyız. Bu halk birbirine düÅŸmek istemiyor.

***

Demem o ki iÅŸte kucaklayıcı olmayan, ayrıştırmacı, ötekileÅŸtirici bir  zihniyet her zaman var. O zaman da vardı.

Odamdaki ziyaretçinin o sözü karşısında donup kalmıştım. Çok da üzülmüÅŸtüm. Ä°nanın bir süre bir ÅŸey diyemedim. Kolay öfkelenmeyen biri olsam da öfkelenmiÅŸtim. Yine de sakin kalarak, daha önce hiç düÅŸünmediÄŸim ama  o anda aklıma gelen ve hiç aklımdan çıkmayan ÅŸu sözleri söyledim:

“Hocam” dedim. “Bakın, yıllar sonra ben yine buralarda ya da bir okulda bir ÅŸekilde çalışmaya devam eden biri olarak kalırım. Ama siz öyle deÄŸilsiniz. Güçlü baÄŸlantılarınız var, bir süre sonra ya bir büyük kurumda müdür, ya bir üniversitede sekreter, ya da bakanlıkta üst düzey bir makamda olacaksınız. Ä°ÅŸte oralarda farklılıklara tahammül etmeyi öÄŸrenmeniz için, kendiniz gibi düÅŸünmeyenlere nasıl davranmamız gerektiÄŸi konusunda eÄŸitilmeniz için böyle davranıyorum.”

***

Büyük laf etmiÅŸim. Söylediklerim çok hoÅŸ olmasa da rahatlamıştım. O da bir ÅŸey diyemedi. Kim bilir belki de yanlış yaptığını düÅŸündü. BaÅŸka bir ÅŸey konuÅŸmadan görüÅŸmeyi bitirdik. Kafalarımız önyargılarla doldurulursa birbirimize nasıl güveneceÄŸiz?

 Demek ki o masada onun otursa baÅŸka ması

Yıllar önce söylediÄŸim gibi hiçbir yerde bir makam peÅŸinde koÅŸmadan, iÅŸte yine herkesin gözü önünde  yaÅŸayıp gidiyoruz. Daima tırnaklarımızla yol alarak bir ÅŸeyler yapmaya devam ettik.

Ama  sonradan yanılmadığım ortaya çıktı. Muhatabım, bu konuÅŸmadan birkaç ay sonra büyük bir yüksek okulun başına geçiverdi.

Ama benim bir kiÅŸye bakarak onu suçlama hakkım yok. Çünkü bu bir kiÅŸi meselesi deÄŸil ki, sisstem böyle. DediÄŸim gibi dönem deÄŸiÅŸir deÄŸiÅŸmez,  bu deÄŸerli arkadaşımızı yüksek makamlara getiren irade yine bildiÄŸini okumuÅŸ. "Benim adamım" zihniyeti geri kalmış beyinlerimizin kontrol edilemeyen bir hastalığı iÅŸte. Zaten siyaset adamları hiçbir dönemde halkın kaderini deÄŸiÅŸtiremese de hazineye eli deÄŸenlerin hepsinin kaderleri deÄŸiÅŸmiÅŸ.

Yani Çetin Altan'ın dediÄŸi gibi "Osmanlıdan beri iktidar sahipleri hep devletten geçinmeye" devam etmiÅŸ. Liyakat ve kalite derdi olmadan "senin adamın, benim adamım" zihniyeti sürüp gelmiÅŸ. Bu nedenle bu ülkenin iyi yetiÅŸmiÅŸ deÄŸerli evlatları köÅŸede bucakta harcanıp gitmiÅŸ. Yine bu nedenle  bir türlü modern dünya ile yarışacak geliÅŸmiÅŸ bir ülke olamadık.

Son sözüm ÅŸu olsun:

Bu ülkeden ve bu ülkenin insanından asla umudunu kesmeyen biri olarak yne de liyakat sorununun çok önemli olduÄŸunu düÅŸünüyorum. Sadece ÅŸunun bunun adamı olmakla deÄŸerli olunmaz ki... Büyük Atatürk’ün gösterdiÄŸi “çaÄŸdaÅŸ uygarlığı” bu kafayla yakalamak asla mümkün deÄŸil. Adalet ve liyakatten uzaklaÅŸtıkça "çaÄŸdaÅŸ ugarlıktan" da uzaklaşıyoruz.