Müfredat devrimi:
FİNLANDİYA EĞİTİM SİSTEMİNİ NASIL DEĞİŞTİRİYOR?
Penny Spiller / BBC, Finlandiya
Ä°klim deÄŸiÅŸikliÄŸi üzerine olan bu ders için tabletler kullanılıyor
FotoÄŸraf altı yazısı/ Ä°klim deÄŸiÅŸikliÄŸi üzerine olan bu ders için tabletler kullanılıyor
Finlandiya uzun zamandır eÄŸitiminin kalitesi ve uluslararası sıralamalarda yüksek puanlarıyla adını duyuruyor.
Ülke bugünlerdeyse dijital dünyada nasıl eÄŸitim vereceÄŸini yeniden planlıyor - ders konuları kadar, öÄŸrencilerin kabiliyetlerini de geliÅŸtirmeyi hedefleyen bir programa geçiliyor. Ancak herkes mutlu deÄŸil ve yeni sistemin standartları aÅŸağı çekeceÄŸi endiÅŸesi var.
Finlandiya'nın ücra bir köyünde soÄŸuk bir sabah, ama bu sınıfta ders gören 12 yaşındaki çocukların aklı baÅŸka yerde- antik Roma'da.
ÖÄŸretmen çocuklara sınıfın interaktif yazı tahtasında Vezüv Yanardağı'nın patladığı ve Pompei kentini yok ettiÄŸi günü anlatan bir video gösteriyor.
Gruplara ayrılarak mini dizüstü bilgisayarlarını ellerine alıyorlar.
Görevleri günümüz Finlandiya'sıyla antik Roma'yı karşılaÅŸtırmak. Bir grup Roma'nın hamamları ve bugünün lüks spa merkezlerini karşılaÅŸtırıyor, diÄŸeri Kolezyum'u günümüz stadyumlarıyla kıyaslıyor.
Elde edilen bulgular bir oyunun parçaları olarak kullanılacak. Roma mimarisinin bir minyatürünü yaratabilmek için üç boyutlu yazıcılar kullanıyorlar.
Hauho Okulu'nun öÄŸretmenlerinden Aleksis Stenholm, "Bu farkı bir tarih dersi" diyor. ÖÄŸrenciler teknoloji, araÅŸtırma, iletiÅŸim ve kültürel anlayış konularında da kabiliyet kazanıyorlar.
"Her grup kendi konusunda uzman haline geliyor ve bunu sınıfa sunumla anlatacaklar."
Masa oyunu projenin son noktası ve ders içeriÄŸinin bir parçası.
Finlandiya 21. Yüzyıl'ın eÄŸitim sistemini nasıl sarstı?
Neredeyse 20 yıl boyunca, Finlandiya dünyanın en iyi eÄŸitim sistemlerinden birine sahip olmakla övündü. 15 yaşındaki gençleri Pisa sıralamalarında okuma, matematik ve bilimde en yüksek puanları alanlar arasındalar.
Hauho Okulu'nda sıraların yerini egzersiz topları alıyor
Fotoğraf altı yazısı,/ Hauho Okulu'nda sıraların yerini egzersiz topları alıyor.
Yedi yaşında kadar eÄŸitim öÄŸretim sistemine baÅŸlamayan, okulda geçirdikleri süre kısa olan, uzun tatiller yapan, daha az ödevleri olan ve hiç sınav olmayan çocuklarda yüksek akademik baÅŸarı saÄŸlama kabiliyeti dünya çapında eÄŸitim uzmanlarını uzun süredir büyülüyor.
Buna raÄŸmen, Finlandiya iÅŸleyiÅŸi deÄŸiÅŸtirmekte kararlı. Bu hamlenin artık çocukların bilgiye ulaÅŸmak için kitap ya da sınıfa muhtaç olmadıkları dijital dünyada hayati olduÄŸunu söylüyorlar.
AÄŸustos 2016'da Finlandiya'daki bütün okulların daha katılımcı bir tarzda öÄŸretim yapması zorunlu hale geldi.
Ana prensip, öÄŸrencilere onları ilgilendiren bir baÅŸlığı seçmelerine izin verme ve konuları onun etrafında belirleme üzerine kurulu.
Teknolojinin yenilikçi bir ÅŸekilde kullanımı ve müzeler gibi okul dışındaki kaynakları kullanmak da bunun bir parçası.
Helsinki Üniversitesi'nde eÄŸitim psikolojisi alanında çalışan Profesör Kirsti Lonka, proje tabanlı öÄŸrenme ismi verilen bu öÄŸretim yönteminin amacının, öÄŸrencilere 21. Yüzyıl'da gerekecek kabiliyetleri kazandırma olduÄŸunu söylüyor.
Bu kabiliyetler arasında sahte haberleri ve internet üzerinden saldırıyı ayıracak eleÅŸtirel düÅŸünmeyi, virüs karşıtı yazılım yüklemeyi ve yazıcı kullanmayı özellikle sayıyor.
Hauho Okulu'nda öÄŸrenciler cep telefonlarını hem sınıflarda hem de öÄŸle aralarında kullanabiliyor
FotoÄŸraf altı yazısı,/ Hauho Okulu'nda öÄŸrenciler cep telefonlarını hem sınıflarda hem de öÄŸle aralarında kullanabiliyor
Profesör Lonka "Geleneksel olarak öÄŸrenme, edinilmesi gereken konuların ve bilgilerin bir listesi olarak tanımlanırdı, örneÄŸin aritmetik ve dil bilgisi. Bunlara biraz da süs verirlirdi, örneÄŸin vatandaÅŸlık gibi" diyor.
"Ama gerçek hayata geldiÄŸimizde, beynimiz bu ÅŸekilde disiplinlere ayrılmıyor; bütünsel bir ÅŸekilde düÅŸünüyoruz. Ve dünyadaki sorunları düÅŸünecek olursanız, küresel krizler, göç, ekonomi, 'gerçeklik-sonrası' dönem, bu kültürlerarası dünyayla baÅŸ edebilecek araçları çocuklarımıza aslında vermedik.
"Çocukları dünyanın basit olduÄŸuna inanmaları için yönlendirmek ve belli olguları öÄŸrenirlerse hazır olacaklarını söylemek bence büyük bir hata. DüÅŸünmeyi öÄŸrenmek, anlamayı öÄŸrenmek, bunlar önemli kabiliyetler ve öÄŸrenmeyi de eÄŸlenceli kılıyor."
Finlandiya sınıf kurallarından nasıl kurtuluyor?
Hauho Okulu, Hameenlinna ÅŸehrinden 40 dakika araba yolculuÄŸu uzaklıkta, ormanlar ve göllerle çevrili.
7 ila 15 yaÅŸ arasındaki 230 öÄŸrenciyle, ev hissi veriyor. Ayakkabılar girÅŸite çıkarılıyor, bazı sınıflarda sıra yerine egzersiz topları kullanılıyor ve kapı aralıklarında barfiksler var.
ÖÄŸretmenler sınıflarda cep telefonu kullanılmasını sorun etmiyor. ÖÄŸrenciler cep telefonlarını sadece arkadaÅŸlarıyla iletiÅŸim kurmak için deÄŸil, araÅŸtırma amaçlı kullanılabilecek bir cihaz gözüyle bakmayı öÄŸreniyor.
Okulun bahçesinde çocuk scooterları pisti kurma fikri öÄŸrencilerden geldi. Yapımında ve pist için para toplanmasında onların da emeÄŸi var
FotoÄŸraf altı yazısı, /Okulun bahçesinde çocuk scooterları pisti kurma fikri öÄŸrencilerden geldi. Yapımında ve pist için para toplanmasında onların da emeÄŸi var
Bu soÄŸuk günde, yaÅŸları daha büyük olan öÄŸrenciler öÄŸle yemeÄŸi arasında cep telefonlarıyla meÅŸguller, daha genç çocuklar ise scooter pistindeki, futbol ya da basketbol sahasındaki kar tanelerine meydan okuyorlar.
BaÅŸ öÄŸretmen Pekka Paappanen, proje bazlı eÄŸitim sisteminin sadık savunucularından ve okulun müfredatına sokmak için yeni yöntemler araÅŸtırıyor.
"ÖÄŸretmenlerle fikirleri tartışıyoruz ve bunların gerçekleÅŸebilmesi için müfredatta boÅŸluk olduÄŸundan emin oluyorum" diyor.
"Bence öÄŸretmenler bu ÅŸekilde daha güçlüler ama her ÅŸeyi yapamayacaklarını anlamaları lazım. Bazı eski gelenekleri arkamızda bırakıyoruz ama bunu yaparken yavaÅŸ oluyoruz. Çocuklarımızı eÄŸitme iÅŸi çok önemli ve hata yapmamamız lazım."
Sınıfta Avrupa'nın en büyük sorunlarını ele almak
Göçmenlerin Avrupa'ya akını dünya çapındaki gazetelerin manÅŸetlerine çıkarken, geçen yılın en büyük projelerinden biri göç konusundaydı.
ÖÄŸrenciler göç konusunda farklı bakışları konuÅŸabilmeleri için Alman öÄŸrencilerle eÅŸleÅŸtirildi
Fotoğraf altı yazısı,
ÖÄŸrenciler göç konusunda farklı bakışları konuÅŸabilmeleri için Alman öÄŸrencilerle eÅŸleÅŸtirildi
Aleksis Stenholm pek çok öÄŸrencinin göç ve göçmenler konusunda çok az tecrübesi olduÄŸunu farkettikleri için bu konuyu seçtiklerini söylüyor. BaÅŸlık, Almanca ve din derslerinde de ele alınıyor.
15 yaşındaki öÄŸrenciler göç konusunda halkın bakış açısını öÄŸrenebilmek için sokak anketleri ve yakındaki bir göç merkezini ziyaret ederek sığınmacılarla röportajlar yapıyorlar.
Bulgularını bir video aracılığıyla Almanya'da benzer bir proje yürüten bir okulla paylaşıyorlar.
Stenholm "Gerçekten öÄŸrencilerin buna tepkisi çok güçlüydü. DüÅŸünmeye, fikirlerini sorgulamaya baÅŸladılar" diyor.
"Bundan sadece derste bahsedip geçseydim, etkisi çok farklı olurdu."
Peki işe yarıyor mu?
Proje bazlı öÄŸrenmenin de eleÅŸtirmenleri var. Fizik öÄŸretmeni Jussi Tanhuanpaa gibi bazı eÄŸitimciler, uygulanan yeni sistemin çocuklara bir konuyu daha ileri düzeyde öÄŸrenmelerini saÄŸlayabilecek saÄŸlam temelleri vermediÄŸini söylüyor.
Turku ÅŸehrinin dışındaki Lieto'da çalışıyor ve 16 yaşından sonra ileri düzey matematik dersi alan bir grup çocuÄŸun 3'te 1'inin bir seviye alt sınıfta derslere girmek zorunda kaldığını anlatıyor.
Ayrıca Finlandiya'da nadir görülen bir durum olan az ve çok yetenekli öÄŸrenciler arasındaki farkın açılmasından endiÅŸe ediyor.
"Bu sistem bir deneyden ne tür bilgiler almak gerektiÄŸini anlayabilen en parlak öÄŸrenciler için harika. Onlara kendi hızlarında öÄŸrenme özgürlüÄŸü tanıyor ve hazır olduklarında bir sonraki aÅŸamaya geçmelerine imkan tanıyor" diyor.
"Ama yönlendirmeye ihtiyaç duyan çocuklar için aynı durum geçerli deÄŸil. En parlak ve daha yavaÅŸ öÄŸrenenler arasındaki ayrım büyümeye baÅŸladı ve korkarım bu sadece daha da kötüye gidecek."
Kağıt ve kalem sınıfların halen önemli bir parçası
FotoÄŸraf altı yazısı,/ Kağıt ve kalem sınıfların halen önemli bir parçası
DiÄŸerleri ise öÄŸretmenlere daha fazla iÅŸ yükü bindirdiÄŸi ve daha genç meslektaÅŸları kadar dijital dünyayı kullanamayan yaşı ilerlemiÅŸ öÄŸretmenleri dezavantajlı bir konuma düÅŸürdüÄŸü endiÅŸesi taşıyor.
Helsinki Üniversitesi'nde eÄŸitim fakültesinde görev yapan Jari Salminen, benzer öÄŸretim yöntemlerinin geçmiÅŸte denendiÄŸini ve baÅŸarısızlığa uÄŸradığını söylüyor.
"Uluslararası ziyaretçiler bana soruyor: 'Bu kadar iyi sonuçlar alırken neden sistemi deÄŸiÅŸtiriyorsunuz?' Ancak bu benim için bir sır, çünkü proje bazlı eÄŸitim sisteminin sonuçları geliÅŸtirdiÄŸine dair bir veri yok."
Sanat dersi
FotoÄŸraf altı yazısı,/ Çocuklar sanat dersine katılıyor
Finlandiya Ulusal EÄŸitim Ajansı'ndan Anneli Rautiainen, endiÅŸeler olduÄŸunu doÄŸruluyor ve deÄŸiÅŸiklikleri yavaÅŸ yavaÅŸ sisteme soktuklarını söylüyor. Buna göre okullar yılda sadece bir olgu bazlı eÄŸitim projesi gerçekleÅŸtirmek zorunda olacaklar.
"ÖÄŸretmenleri bu ÅŸekilde çalışmaya ve öÄŸrencileri bunu deneyimlemeye teÅŸvik etmek istiyoruz ama yavaÅŸ yavaÅŸ yapıyoruz. Halen öÄŸretilen konular var ve her konu için ulaşılması hedeflenen amaçlar, ama bu öÄŸrenme sürecine kabiliyetleri de dahil etmek istiyoruz."
Peki ya sonuçlar?
"Bu ülkede hesaplamalara çok da aldırış etmiyoruz bu yüzden baÅŸarısını ölçmeyi planlamıyoruz, en azından ÅŸimdilik. ÖÄŸrencilerimizin öÄŸrenme neticelerinde ve Pisa sonuçlarında kendini göstermesini umuyoruz" diyor.
***
Finlandiya okullarında alışılmışın dışında olan ne?
ÖÄŸretmenlik çok saygı duyulan, iyi maaÅŸlı bir iÅŸ
Okul teftiÅŸleri ya da öÄŸretmen deÄŸerlendirme sistemleri yok
Okul sistemi oldukça merkezileÅŸtirilmiÅŸ ve çoÄŸu okul devlet tarafından finanse ediliyor
Okul günleri kısa ve yaz tatili 10 hafta
Çocukları öÄŸretmenleri deÄŸerlendiriyor. Ulus çapındaki tek sınav 18 yaşında yapılıyor
Bir okulda ortalama 195 öÄŸrenci var, bir sınıfta ortalama 19 öÄŸrenci var
Halen yüksek olmasına raÄŸmen, Finlandiya Pisa sonuçlarında son yıllarda düÅŸüÅŸ gösteriyor
DiÄŸer ülkeler gibi finansal sınırlamalar ve artan göçle karşı karşıya.
***
Finlandiya'daki bu öÄŸretim sistemi herkesi ikna etmemiÅŸ olsa da, Hauho Okulu'ndaki pek çok öÄŸrenci ve velilerden tam not alıyor.
14 yaşındaki Sara, "Çok yorucu deÄŸil. Daha ilginç - böyle olması hoÅŸuma gidiyor" diyor.
Yine 14 yaşındaki Anna, ablasının kendi zamanında okulu bu kadar eÄŸlenceli olmadığı için kıskandığını söylüyor.
Veli Kaisa Kepsu, çoÄŸu velinin müfredatta yapılan deÄŸiÅŸikliklerden memnun olduÄŸunu söylüyor.
"Çocukların temel bilgileri öÄŸrenmeye ihtiyaç duydukları konusunda geniÅŸ çaÄŸlı bir tartışma yaÅŸandı ve buna katılıyorum" diyor. "Ama motivasyonlarını yükseltmek ve dünyayı daha ilginç bir hale getirmek de önemli. Okulun eÄŸlenceli olmasında bir yanlış göremiyorum."
