TÜRK DÄ°L BAYRAMI
Türk Dil Bayramı, Türk Dili Kurultayı’nın açılış günü olan 26 Eylül 1932 tarihinden bu yana kutlanıyor. Kökenleri tarihin çok eski dönemlerine uzanan dilimizin için kabul edilen Türk Dil Bayramı’nın bu yıl 91. yılını kutluyoruz.
Türk Dil Bayramı nedir, önemi ne?
Mustafa Kemal Atatürk’ün isteÄŸi üzerine dil iÅŸlerini yürütecek bir oluÅŸumun kurulmasına karar verilmesi ile birlikte ilk kez 12 Temmuz 1932 tarihinde Türk Dil Kurumu kurumu kuruldu. Sonrasında ise düzenlenen Türk Dili Kurultayı ise 26 Eylül’ü Dil Bayramı ilan etti.
DÄ°L BAYRAMI TARÄ°HÄ°
Bir milletin var olabilmesi için dilin en önemli unsur olduÄŸuna inanan Atatürk, 11 Temmuz 1932 tarihinde bir akÅŸam yemeÄŸinde masadakilere dil iÅŸlerine yoÄŸunlaşılması gerektiÄŸini söylemesi üzerine Türk Dili Tetkik Cemiyeti adında 12 Temmuz 1932 tarihinde Türk dili ile ilgilenen bir kurum kuruldu.
Samih Rifat, RuÅŸen EÅŸref, Celâl Sahir ve Yakup Kadri Ä°çiÅŸleri Bakanlığına giderek baÅŸvuruda bulunmasıyla kurulan kurumun adı sonradan Türk Dil Kurumu olarak deÄŸiÅŸtirildi. Kurumun oluÅŸturulduktan sonra Türk Dil Kurultayı, birçok bilim adamı, gazeteci, yazar, devlet adamı ve sanatçı gibi dönemin önde gelenleri katılır. Türk Dil Kurultaylarının Türk dilinin geliÅŸmesi, özleÅŸmesi, zenginleÅŸmesi konusunda önemli bir yeri vardır.
KaramanoÄŸlu Mehmet Bey
KaramanoÄŸlu Mehmet Bey, 13 mayıs 1277 tarihinde Konya’da ünlü dil fermanını yayınlayarak, türkçenin yeniden devlet dili olmasını saÄŸlamıştır. Mehmet Bey fermanında “Åžimdengeru, divanda, dergâhta, bargâhta, mecliste ve meydanda türkçeden gayri dil kullanılmaya… uymayanların boynu vurula….” diyerek türkçenin ve türklüÄŸün Anadolu’da ve yeryüzünde ebediyen yaÅŸamasında öncü olma ÅŸerefine eriÅŸmiÅŸtir.
Bu suretle resmi devlet iÅŸlerinde kullanılan arapça ve farsçanın hâkimiyetine büyük bir darbe vurulmuÅŸtur. Mehmet Bey’in fermanı türk kültür tarihinin önemli olaylarından biridir. Günümüzde 13 mayıs tarihi her yıl Karaman’da dil bayramı olarak kutlanmaktadır.
Selçuklu’nun yıkılma döneminde dertlerini anlatmak için saraya giden ahali ne sultanla ne de vezirle anlaÅŸabilmiÅŸlerdi. Saray türkçe bilmiyordu. Ancak bir tercüman vasıtası ile anlaÅŸabilmiÅŸlerdi. Osmanlı’nın yıkılma dönemi de aynıdır. Saray osmanlıca denen arapça, farsça, türkçe karışımından oluÅŸan garip bir dil kullanıyordu ve halk bu dili anlamıyordu.
Atatürk, türk dilinin yabancı sözcük ve kuralların istilasından kurtarılıp milli ve çaÄŸdaÅŸ bir dil haline getirilmesi amacıyla 12 temmuz 1932’de Türk Dili Tetkik cemiyeti (Türk Dil Kurumu)’ni kurmuÅŸtur.
Cemiyetin kuruluÅŸuyla birlikte çalışmalara hızla devam edilmiÅŸ, 26 eylül 1932’de istanbul dolmabahçe sarayı’nda türk dil kurultayı toplanmıştır. Kurultaya, çok sayıda bilim adamı, yazar, öÄŸretmen, gazeteci, sanatçı ve devlet adamı katılmış, atatürk, kurultayı baÅŸtan sona kadar izlemiÅŸtir.
Türk Dil Kurultayı’nın toplandığı tarih olan 26 eylül, ülkemizde türk dil bayramı olarak kutlanmaktadır.
Türk tarihimizde ilk kez dile dayalı kapsamlı kültür hamlesi gerçekleÅŸtirilmiÅŸ, türkçe sadece devlet dili deÄŸil, aynı zamanda eÄŸitim, bilim, kültür ve sanat dili de olmuÅŸtur. Bunu saÄŸlayan hiç ÅŸüphesiz Mustafa Kemal Atatürk ‘tür.
Tûran’ın bir ili var
ve yalnız bir dili var.
baÅŸka dil var diyenin,
baÅŸka bir emeli var.
(bkz: ziya gökalp)
”Türk milletinin dili türkçedir. Türk dili dünyada en güzel, en zengin ve kolay olabilecek bir dildir. Onun için her türk, dilini çok sevip onu yükseltmek için çalışır. Bir de türk dili, türk milleti için kutsal bir hazinedir. Çünkü türk milleti geçirdiÄŸi sonsuz felaketler içinde ahlakını, göreneklerini, anılarını, çıkarlarını kısacası; bugün kendisini millet yapan her niteliÄŸinin, dili sayesinde korunduÄŸunu görüyor. Türk dili, türk ulusunun yüreÄŸidir, beynidir.”
Mustafa Kemal Atatürk
(Alıntı)
https://www.perpalife.com/turk-dil-bayrami/