![Sınav Kaygısıyla Baş Edebilirsiniz / 2006](https://www.mkoc.net/imgs/950x534x2/images_4.jpg)
Milliyet Gazetesi Eğitim Eki
SINAV KAYGISIYLA BAŞ EDEBİLİRSİNİZ
Mustafa KOÇ / Antalya Güneş Dershaneleri Kurucusu / Rehber Öğretmen
“Bilgi insanı kuşkudan, iyilik acı çekmekten, kararlı olmak da korkudan kurtarır.” / (Konfüçyüs)
OKS’ye duyulan ilgi giderek artıyor. 11 Haziran 2006 da yapılacak sınava yaklaşık 1 milyon aday katılacak. İyi bir lise hedefleyen aileler sınavlara artık daha fazla ilgi gösteriyor. Gerek iyi bir lisede okuma heyecanı, gerek ailelerin çocuklardan beklentileri öğrencilerde ister istemez bir sınav kaygısına yol açıyor. Özellikle sınavın yaklaştığı bugünlerde bu kaygı ve gerginliğin daha da arttığını görüyoruz. Aileleri ve öğrencilerimizi aydınlatmak ve sınav geriliminin azaltılmasına destek olmak amacıyla bu konudaki deneyimlerimizi paylaşmak istiyoruz.
Sınava girecek öğrencinin bir miktar sınav heyecanı duyması doğaldır. Hatta bu heyecanın onları daha fazla çalışmaya motive edeceğini de düşünebiliriz. Ancak bu kaygı ve heyecanın bazı fiziksel ve duygusal belirtilere yol açarak sınav sırasındaki başarıyı engelleyecek duruma gelmesi ciddiye alınmalıdır.
Sınav kaygısı öğrencinin sınava odaklanmasını engeller; dikkatini ve enerjisini sınava değil kendine, kişisel duygularına ve çevresine vermesine neden olabilir. Başarmanın önünde ciddi bir tehdit gibi duran bu kaygıları azaltmak, öğrencilere sınavdan önce verebileceğiniz en büyük destek olacaktır.
Kaygının Nedeni Bilinmelidir
- Sınavı ve sonuçlarını fazla abartmak,
- Yanlış hedeflere yönelmek, hedeflerde ve beklentilerde gerçekçi olamamak,
- Ailenin ve çevrenin beklentileri ve öğrenci üzerindeki baskılar,
- Öğrencinin kendi içindeki saplantıları, başarısızlık korkusu, kendine karşı negatif koşullanmalarla oluşan çaresizlik duygusu,
- Yeteri kadar hazırlanamadığını düşünmek,
- Psikolojik durum ve kendine güven duygusu eksikliği,
- Umutsuzluklar, endişeler, gerçekçi olmayan düşünce biçimleri,
doğal olarak kaygı yaratır.
Sınav Kaygısıyla Nasıl Başa Çıkılır
Her öğrencide kaygının nedenleri farklı olabilir. Kaygıyla baş etmenin en doğru ve en kolay yolu elbette kaygının nedenlerini bilmek ve onları ortadan kaldırmaktır. Oysa bu, her zaman kolay olmayabilir. Ancak yine de yapılabilecek çok şey bulunduğunu ve kaygının azaltılması için öğrenciler kadar velilerin de yapabileceği şeyler olduğunu unutmayalım.
Veliler Neler Yapmalı
Öğrencilerimizdeki kaygının bir ölçüde öğrencinin kendi esikliklerinden kaynaklandığına ancak daha büyük oranda ise bu kaygıya özellikle ana babaların neden olduklarına tanık oldum. Oysa özellikle ergenlik dönemlerinde çocuklarımızın önemli bir sınavdan geçtiklerini de unutmamalıyız. Hem kontenjanların düşüklüğü hem de sınava katılanların giderek artması öğrencilerin yükünü daha da artırmakta olduğundan onlara karşı daha anlayışlı ve hoşgörülü olmayı ihmal etmemek gerekiyor.
Ana babalar bazen istemeyerek de olsa öğrencide kaygıya neden olabiliyor. Çocuklarınızı yeterince tanıyın ve onlardan yapabileceklerinden daha fazlasını beklemeyin. Beklentilerinizde gerçekçi olun ve oların sınırlarını zorlanmayın.
Her şeyden önce çocuklarınıza güvenin. Bu duygu, onların rahatlamalarına ve kendilerine güvenmelerine yol açar.
Sınav başarısını yaşamdaki tek amaç gibi göstermeyin. Bu durum öğrencilerde isteksizlik ve tedirginlik yaratır. Önlerinde girebilecekleri daha çok sınav bulunduğunu unutmayın.
Çocuklarınızı başka çocuklarla karşılaştırmayın; kıyaslamayın. Unutmayın ki her çocuk, ilgileri, yetenekleri, çalışma alışkanlıkları, olanakları, aile yapısı ve kendi özellikleriyle birbirinden çok farklıdır. Kıyaslama onların ilgi ve motivasyonlarını düşürür; hepsinden önemlisi sevilmediği duygusuna kapılır. Oysa onlara bu dönemde verebileceğiniz en büyük güç sevginiz olmalıdır.
Öğrenciler Neler Yapabilir
Başarılı olmak için her şeyden önce sınava iyi hazırlanmak; okul ve dershane çalışmalarından yeterince yararlanmış olmak gerekiyor. Bunun dışında, kalan zaman içinde önceki konuları tekrar gözden geçirerek bilgi eksikliğini tamamlamak sizi rahatlatacaktır. Ancak bu tekrar dönemini “Eyvah, konular çok birikti, sınav da yaklaştı, başka ne yapabilirim.” gibi bir panik havasına dönüştürmeyin. Buna “son dakika kaygısı” denir ki bu da gerilim yaratabilir.
Her şeyden önce kendinize güvenin. Sonuçta bu sınava girecek olan da sonuçlarından yararlanacak olan da sizsiniz. Kendinizi sadece sınava giren ve sadece öğrenci rolü olan biri gibi algılamayın. Aynı zamanda bir genç, bir evlat, bir arkadaş ve başka yetenekleri de olan, önünde yapabileceği birçok şey bulunan biri gibi görmeyi ihmal etmeyin.
Hayatı bir tek sınav olarak görmeyin. Bir tek sınavın önemini gözünüzde çok fazla büyüttüğünüz zaman, bu durum kaygınızı daha da yükseltecektir, buna izin vermeyin.
Daima olumlu düşünün. Sınavla ilgisi olmayan olumsuz düşüncelerden uzak durun. Bunların yerine daha pozitif, kendinizi destekleyecek ifadeler kullanın. “Sınava az kaldı ama yine de eksiklerimi tamamlayabilirim.”, “Bu sınava da çok iyi hazırlandım.”, “Yapabileceğimin en iyisini yaptım.” deyin. Geçmişteki başarılarınızı hatırlayın. “Demek ki yapabiliyormuşum.” diye düşünün.
Sınav sonuçları istediğiniz gibi gelmese bile ailenizin sizi yine eskisi gibi seveceğini hiç unutmayın.
Zamanınızı iyi kullanın; sosyal etkinliklerden uzak kalmayın; gün içinde fiziksel egzersizlere, doğru nefes alma ve gevşeme tekniklerine yer verin. Ara sıra gezin, kitap okuyun, şarkı söyleyin, resim yapın… Böylece sınavla ilgili olumsuz düşüncelerden uzak kalırsınız.
Sıkıntılarınızı paylaşacak arkadaşlarınızla birlikte olun. Çevresine pozitif enerji yayan kişilerle beraber olmak sizi kaygılarınızdan uzaklaştırır.
Kendinizi başkalarıyla karşılaştırmayın. Aile ve yakın çevrenizin de karşılaştırmasına izin vermeyin. Asla başkalarından farklı olduğunuz duygusuna kapılmayın.
Sadece sınav gününü ve sınavın sonuçlarını düşünmeyin, sınav gününü o gün yaşarsınız şimdi bugünü düşünün. Sınav anını düşüneceğinize sizi sınavda başarılı kılacak çalışmalar yapın.
Sınav kaygınız yüksekse kaygıya neden olan düşünce tarzınızı değiştirin. Kendinize olumlu telkinlerde bulunun. Giderek bunlara inanacak ve üstünüzdeki gerilimi azaltacaksınız. Olumsuz bir düşünceye takıldığınızda “Ama…“ ile başlayan olumlu düşünceler geliştirmeyi alışkanlık edinin. Bu telkinler, kaygınızı olumlu bir heyecana dönüştürecektir.
Kaygınızı sınavdan önce yaşayarak, kendinizi denetleyin ki sınavda aynı kaygıları yaşamayın. Bunun için dershanenizin deneme sınavlarına, gerçek sınava giriyormuş gibi girin. Böylece sınav sırasında, bu gibi sınavların olağan bir durum olduğunu düşünerek, kaygılarınızdan kurtulacaksınız.
Bütün bunlar dışında sınav anını en iyi şekilde değerlendireceğinize, bilemediğiniz sorularda zaman kaybetmeyeceğinize, sadece sorulara odaklanacağınıza inanın. Sonra da sınav sonuçlarının açıklandığı gün sınavı kazandığınızı ve yumruğunuzu kaldırıp havaya nasıl zıpladığınızı hayal edin. Başarmanın keyfini çıkararak başarmanın o kadar zor olmadığını göreceksiniz.
Sağlıklı ve mutlu bir sınav dönemi geçirerek, hepinizin hak ettiğiniz başarılara ulaşmanızı diliyorum. / 19 Mayıs 2006